Η αρθρίτιδα γόνατος περιλαμβάνει περισσότερους από 100 τύπους. Ωστόσο, οι τρεις πιο συχνοί τύποι αρθρίτιδας είναι:
- Η οστεοαρθρίτιδα γόνατος
Η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί τον συνηθέστερο τύπο. Πρόκειται για προοδευτική πάθηση κατά την οποία ο χόνδρος που βρίσκεται στην άρθρωση του γόνατος παρουσιάζει φθορά. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά τη μέση ηλικία. - Η ρευματοειδής αρθρίτιδα γόνατος
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση η οποία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Αφορά σε αυτοάνοση νόσο και επηρεάζει ολόκληρο το σώμα, περιλαμβάνοντας πολλές αρθρώσεις, ενώ προκαλεί ποικίλα συμπτώματα. - Η μετατραυματική αρθρίτιδα γόνατος
Η αρθρίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί επίσης έπειτα από τραυματισμό στο γόνατο. Η μετατραυματική αρθρίτιδα μπορεί να προκληθεί από ρήξη μηνίσκου, τραυματισμό συνδέσμου ή κάταγμα στο γόνατο. Ωστόσο, τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν αρκετά χρόνια αργότερα.
Οι 3 τύποι αρθρίτιδας εκδηλώνονται με παρόμοια συμπτώματα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες βασικές διαφορές.
1. Σταδιακή επιδείνωση του πόνου
Ο πόνος στην αρθρίτιδα ξεκινάει συνήθως αργά, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί απότομα.
Αρχικά, μπορεί να παρατηρήσετε πόνο το πρωί ή έπειτα από κάποια ώρα ανάπαυσης. Τα γόνατα μπορεί να σας πονέσουν κατά το ανέβασμα της σκάλας, όταν σηκώνεστε από καθιστή θέση ή όταν γονατίζετε. Κάποιες φορές ο πόνος μπορεί να παρουσιαστεί και στον απλό περίπατο.
Ο πόνος μπορεί επίσης να είναι αισθητός και κατά την καθιστική θέση. Όταν ο πόνος στο γόνατο σας ξυπνά από τον ύπνο, τότε μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα οστεοαρθρίτιδας.
Στις περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας, τα συμπτώματα συνήθως ξεκινούν από τις μικρότερες αρθρώσεις. Έχουν επίσης την τάση να εμφανίζονται συμμετρικά, δηλαδή επηρεάζουν και τις δύο πλευρές του σώματος. Σε αυτόν τον τύπο, η άρθρωση μπορεί να παρουσιάζει αυξημένη θερμότητα (καύσο) και ερυθρότητα.
Στην οστεοαρθρίτιδα, τα συμπτώματα μπορεί να εξελιχθούν γρήγορα ή μπορεί να αναπτυχθούν για αρκετά χρόνια, ανάλογα με τον οργανισμό. Υπάρχει πιθανότητα να επιδεινωθούν και στη συνέχεια να παραμείνουν σταθερά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ μπορεί να διαφέρουν από μέρα σε μέρα. Παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν τον κρύο καιρό, την ένταση και την υπερβολική δραστηριότητα.
Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται έπειτα από αρκετές εβδομάδες, αλλά μπορεί να αναπτυχθούν ή να επιδεινωθούν και μέσα σε λίγες ημέρες. Όταν η νόσος αυξάνεται, τότε μπορεί να προκληθεί φλεγμονή.
2. Πρήξιμο ή ευαισθησία
Η αρθρίτιδα στο γόνατο κάποιες φορές οδηγεί σε φλεγμονή. Στην οστεοαρθρίτιδα, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
- Έντονο πρήξιμο, εξαιτίας του σχηματισμού οστεοφύτων
- Ήπιο πρήξιμο, καθώς η φλεγμονή προκαλεί πλεονάζον υγρό το οποίο συσσωρεύεται γύρω από την άρθρωση
Το πρήξιμο μπορεί να γίνει πιο εμφανές έπειτα από αρκετή ώρα ακινησίας, π.χ. αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα.
Το οίδημα των αρθρώσεων είναι συχνό στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, καθώς πρόκειται για μια φλεγμονώδη ασθένεια. Τα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να παρουσιάσουν επίσης άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό, κόπωση και γενικό αίσθημα αδιαθεσίας.
Αυτό συμβαίνει επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα αποτελεί μια συστηματική ασθένεια, δηλαδή επηρεάζει ολόκληρο το σώμα. Αντίθετα, η οστεοαρθρίτιδα επηρεάζει αποκλειστικά την προσβεβλημένη άρθρωση.
3. Λύγισμα και κλείδωμα
Με την πάροδο του χρόνου, η ζημιά στην άρθρωση μπορεί να προκαλέσει αστάθεια στη δομή του γόνατος. Η κατάσταση αυτή μπορεί να το κάνει να υποχωρήσει ή να λυγίσει.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους τένοντες, οι οποίοι συναντιούνται με τους μυς στα οστά, κάτι που επηρεάζει τη σταθερότητα του γόνατος.
Επίσης, υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης οστεοφύτων, καθώς ο χόνδρος διαβρώνεται και τα οστά τρίβονται μεταξύ τους. Τα οστεόφυτα παράγουν μια ανώμαλη επιφάνεια που μπορεί να προκαλέσει εγκλωβισμό ή κλείδωμα στην άρθρωση, καθιστώντας δύσκολη την κάμψη ή το τέντωμα.
4. Κριγμός (ήχος ‘κλικ’)
Όταν λυγίζετε ή τεντώνετε το γόνατό σας, μπορεί να νιώσετε μια αίσθηση τριβής ή να ακούσετε έναν ήχο ‘κλικ’. Οι γιατροί αυτό το ονομάζουν κριγμό.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να προκύψουν όταν έχει μειωθεί μέρος του χόνδρου ο οποίος βοηθά στην ομαλή κίνηση. Η βλάβη στον χόνδρο μπορεί να προκληθεί τόσο από την οστεοαρθρίτιδα όσο και από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Όταν ο χόνδρος έχει υποστεί ζημιά, τότε αναπτύσσονται τραχιές επιφάνειες και οστεόφυτα, τα οποία τρίβονται μεταξύ τους κατά την κίνηση.
5. Περιορισμένο εύρος κίνησης
Οι αλλαγές που προκύπτουν στα οστά και τον χόνδρο από την οστεοαρθρίτιδα γόνατος ή από κάποιον τραυματισμό μπορεί να δυσκολέψουν την ομαλή κίνηση της άρθρωσης. Μπορεί να είναι δύσκολο να κινητοποιήσετε το γόνατο για να περπατήσετε, να σηκωθείτε και να εκτελέσετε άλλες καθημερινές κινήσεις.
Τα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να δυσκολεύονται να λυγίσουν το γόνατο ή να περπατήσουν, εξαιτίας του πόνου και του οιδήματος. Η ζημιά στην άρθρωση μπορεί επίσης να επηρεάσει την κινητικότητα.
Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε μπαστούνι για την εξασφάλιση της ισορροπίας και της κίνησης.
6. Απώλεια αρθρικού χώρου
Κάποιες από τις επιπλοκές της αρθρίτιδας στο γόνατο δεν είναι εμφανείς. Οι εσωτερικές βλάβες εντοπίζονται μέσω απεικονιστικού ελέγχου, όπως είναι οι ακτινογραφίες.
Ο χόνδρος συνήθως καταλαμβάνει χώρο γύρω από τα οστά, όπου απορροφά τους κραδασμούς της άρθρωσης. Καθώς ο χόνδρος φθείρεται και εξασθενεί, αφήνει πλεονάζων χώρο γύρω από τα οστά, κάτι που μπορεί να απεικονιστεί μέσω ακτινογραφίας.
7. Δυσμορφία γόνατος
Η εμφάνιση του γόνατος μπορεί να μεταβληθεί κατά τη διάρκεια μιας φλεγμονής και όσο η βλάβη εξελίσσεται.
Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, το πρήξιμο και η ερυθρότητα αποτελούν κοινά συμπτώματα της φλεγμονής.
Μακροπρόθεσμα, η επίμονη φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη στον χόνδρο και στους τένοντες, και αυτό μπορεί να επηρεάσει το σχήμα και την εμφάνιση του γόνατος.
Στην οστεοαρθρίτιδα, οι μύες γύρω από το γόνατο μπορεί να εξασθενήσουν, οδηγώντας σε παραμόρφωση. Τα γόνατα μπορεί να πάρουν κατεύθυνση το ένα προς το άλλο ή να λυγίζουν προς τα έξω.
Οι δυσμορφίες του γόνατος κυμαίνονται από ελάχιστα εμφανείς έως πολύ σοβαρές.
Θεραπεία αρθρίτιδας στο γόνατο
Η θεραπεία της αρθρίτιδας στο γόνατο ορίζεται σύμφωνα με τον τύπο αρθρίτιδας που εμφανίζει ο πάσχοντας.
Τρόποι αντιμετώπισης για το σπίτι και επιλογές φαρμακευτικής αγωγής
Οι επιλογές περιλαμβάνουν:
- Διαχείριση σωματικού βάρους
- Σωματική δραστηριότητα, όπως tai chi, περπάτημα, ποδηλασία και κολύμβηση
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως ιμπουπροφαίνη ή ασπιρίνη για τη μείωση του πόνου και την υποχώρηση της φλεγμονής
- Τραμαδόλη (tramadol), για την αντιμετώπιση του έντονου πόνου
- Κορτικοστεροειδείς ενέσεις για την αντιμετώπιση της φλεγμονής
- Φαρμακευτική αγωγή, όπως αντιρρευματικά φάρμακα που αναστρέφουν τη ρευματοειδή αρθρίτιδα (αλλά όχι την οστεοαρθρίτιδα)
- Τοποθέτηση ζεστού και κρύου επιθέματος για την ανακούφιση από τον πόνο και το πρήξιμο
- Τοπικές κρέμες, όπως η καψαϊκίνη
- Χρήση πατερίτσας για τη διατήρηση της ισορροπίας
- Βελονισμός
- Παρακολούθηση γνωστικής συμπεριφοριστικής θεραπείας
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα άτομα που διαχειρίζονται ενεργά την οστεοαρθρίτιδα, είναι πιθανό να δουν ένα πιο θετικό αποτέλεσμα. Η ενημέρωση σχετικά με την αρθρίτιδα και τους τρόπους που μειώνουν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα, καθώς και η λήψη αποφάσεων σε συνεργασία με τον γιατρό σας, αποτελούν τις κατάλληλες πρακτικές για να έχετε έναν ενεργό ρόλο στη διαχείριση της νόσου.
Αρθρίτιδα Γόνατος – Χειρουργική Επέμβαση
Εάν ο βαθμός πόνου και απώλειας κίνησης είναι αρκετά σοβαρός με αποτέλεσμα να επηρεάζει την ποιότητα ζωής σας, τότε ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση.
Οι επιλογές για την οστεοαρθρίτιδα περιλαμβάνουν:
- Μερική χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του κατεστραμμένου ιστού
- Ολική αρθροπλαστική γόνατος, η οποία αντικαθιστά τη φυσική άρθρωση με μια τεχνητή άρθρωση γόνατος
Ο γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να καταλήξετε στην καλύτερη επιλογή.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον Ορθοπαιδικό
Η θεραπευτική προσέγγιση ποικίλλει για τους διαφορετικούς τύπους αρθρίτιδας. Όσο νωρίτερα αναζητήσετε θεραπεία, τόσο πιο πιθανό είναι να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η επίσκεψη στον ορθοπαιδικό – χειρουργό θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εάν:
- Ο πόνος ή η φλεγμονή δεν υποχωρούν παρά τη θεραπευτική αγωγή
- Τα συμπτώματα επιδεινώνονται, ή εμφανίζετε άλλα συμπτώματα όπως πυρετό
- Τα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, συμπεριλαμβανομένου του ύπνου και του απλού περιπάτου
Αρθρίτιδα Γόνατος – Διάγνωση
Ο ορθοπαιδικός θα πραγματοποιήσει εξέταση για να θέσει τη διάγνωση, μέσα από την παρακάτω διαδικασία:
- Αναζήτηση των συμπτωμάτων που εκδηλώνονται
- Λήψη ιατρικού ιστορικού
- Κλινική εξέταση
- Απεικονιστικός έλεγχος για τον εντοπισμό της αιτίας του πόνου και της κινητικής απώλειας
- Αιματολογικές εξετάσεις για την ανάδειξη ρευματοειδούς αρθρίτιδας, λύκου ή άλλων παθήσεων που ενδεχομένως προκαλούν πόνο στις αρθρώσεις
