Η επιγονατίδα βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος και είναι το μεγαλύτερο σησαμοειδές (περικλείεται σε τένοντα) οστούν του σώματος. Αποτελεί μέρος του εκτατικού μηχανισμό του γόνατος και λειτουργεί βοηθητικά, αυξάνοντας το μοχλοβραχίονα κατά την κάμψη και έκταση του γόνατος.
Συνεπώς, δεν είναι ακίνητη, αλλά κινείται όταν το γόνατο κάνει κάμψη ή έκταση σχηματίζοντας την επιγονατιδο-μηριαία άρθρωση με την μηριαία τροχιλία, η οποία είναι μια αύλακα στην πρόσθια επιφάνεια του μηριαίου οστού.
Τι είναι το εξάρθρημα της Επιγονατίδας;
Ως εξάρθρημα επιγονατίδας περιγράφεται η βίαιη (εκτός εξαιρέσεων) παρεκτόπιση της επιγονατίδας από την φυσιολογική της θέση απέναντι από την μηριαία τροχιλία. Αυτό είναι ένα φαινόμενο, που συμβαίνει συχνότερα σε εφήβους αλλά περιγράφεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες και είναι τραυματικό γεγονός. Σχεδόν πάντα η επιγονατίδα εξαρθρώνεται προς τα έξω και ανατάσσεται, αυτόματα, στην φυσιολογική της θέση με την έκταση του γόνατος.
Ποιες οι αιτίες που προδιαθέτουν σε εξάρθρημα της επιγονατίδας;
- Η μηριαία τροχιλία είναι δυσπλαστική, δηλαδή, πιο ρηχή από ότι θα έπρεπε. Κάποιος βαθμός δυσπλασίας της τροχιλίας ανευρίσκεται σχεδόν σε όλους τους ασθενούς των ασθενών με εξάρθρημα της επιγονατίδας, ενώ είναι σπάνιο εύρημα στον γενικό πληθυσμό.
- Η επιγονατίδα βρίσκεται σε ψηλότερη θέση από την φυσιολογική (patella alta).
- Η μεγάλη στροφή της κνήμης σε σχέση με την μηριαία τροχιλία. Αυτό εκφράζεται με την απόσταση TT-TG, δηλαδή, κνημιαίου κυρτώματος (tibial tuberosity / ΤΤ) – μηριαίας τροχιλίας (Trochlear groove / TG). Η απόσταση αυτή μετράται σε ειδικές λήψεις της αξονικής τομογραφίας.
- Η επιγονατίδα έχει αυξημένη κλίση προς τα έξω (lateral tilt) που οφείλεται σε ανισορροπία των συνδέσμων που συγκρατούν την επιγονατίδα και τελικά η έλξη προς τα έξω είναι μεγαλύτερη.
Πότε συμβαίνει ένα εξάρθρημα επιγονατίδας;
Ο μηχανισμός κάκωσης είναι, είτε άμεση πλήξη (αθλήματα επαφής), είτε απότομη στροφική κίνηση του γόνατος σε σχέση με το άκρο πόδι. Όταν υπάρχει ένα σαφές τραυματικό γεγονός, τότε το εξάρθρημα χαρακτηρίζεται ως οξύ, ενώ σε περιπτώσεις που συμβαίνει συχνά, ακόμη και με μικρότερη βία, ως χρόνιο ή υποτροπιάζον.
Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης του;
Σε περίπτωση εξαρθρήματος της επιγονατίδας, προέχει η ανάταξη, η οποία, όμως, συμβαίνει συνήθως αυτόματα, πριν ο ασθενής μεταφερθεί στα ΤΕΠ, εάν το γόνατο έρθει σε έκταση. Αυτή η κίνηση συνοδεύεται από οπτική επιβεβαίωση της ανάταξης αλλά και από ανακούφιση του ασθενούς.
Ακόμη κι έτσι όμως, ο ασθενής πρέπει να εξεταστεί από κάποιον ορθοπαιδικό με εμπειρία σε αθλητικές κακώσεις και να υποβληθεί σε εξετάσεις για να εντοπισθούν οι παράγοντες που συνετέλεσαν στο εξάρθρημα.
Η συντηρητική αγωγή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιπτώσεις οξέων εξαρθρημάτων, αλλά πτωχότερη σε περιπτώσεις χρόνιων περιπτώσεων.
Σε αυτές τις περιπτώσεις επιστρατεύονται χειρουργικές τεχνικές που περιλαμβάνουν την μετάθεση κνημιαίου κυρτώματος, την ανακατασκευή του έσω επιγονατιδομηριαίου συνδέσμου (MPFL) με αυτόλογο μόσχευμα. Έχουν στόχο την αποκατάσταση, κατά το δυνατόν, της φυσιολογικής ανατομίας του γόνατος. Μετεγχειρητικά, ανάλογα με την χειρουργική τεχνική διαμορφώνεται ένα κατάλληλο πρόγραμμα αποθεραπείας. Η φυσικοθεραπεία αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της χειρουργικής θεραπείας σε όλες τις περιπτώσεις και εξασφαλίζει την ομαλή και πληρέστερη αποκατάσταση των ασθενών.
