Το μπάσκετ αποτελεί ένα πολύ δημοφιλές άθλημα για τους νέους. Όπως και σε πολλά άλλα αθλήματα, έτσι και στο μπάσκετ, το οποίο βασίζεται στην καλή φυσική κατάσταση, το συντονισμό και την ευλυγισία, οι τραυματισμοί είναι συχνοί.
Οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί που συμβαίνουν στους νέους μπασκετμπολίστες αφορούν στα εξής:
- Διαστρέμματα ποδοκνημικής (αστραγάλου)
- Μυϊκοί τραυματισμοί
- Τραυματισμοί υπέρχρησης
- Ρήξεις συνδέσμων
Παρόλο που είναι αδύνατο για τον αθλητή να προλάβει και να αποφύγει τον τραυματισμού, υπάρχουν κάποιοι τρόποι που εξασφαλίζουν τη μείωση του κινδύνου. Παρακάτω θα βρείτε περιγραφές συχνών τραυματισμών στο μπάσκετ, καθώς και συμβουλές για την πρόληψή τους.
1. Διάστρεμμα Ποδοκνημικής
Το κλασσικό διάστρεμμα του αστραγάλου είναι αποτέλεσμα της βίαιης στροφής της άρθρωσης. Πιο συνηθισμένα είναι τα πλάγια διαστρέμματα που συμβαίνουν λόγω της ξαφνικής αλλαγής κατεύθυνσης ή λόγω μιας απότομης προσγείωσης μετά από ένα άλμα, ή πατώντας τυχαία στο πόδι του αντιπάλου. Οι σύνδεσμοι, οι οποίοι παρουσιάζουν συχνότερα διαστρέμματα, είναι οι παρακάτω:
- Πρόσθιος αστραγαλοπερονιαίος σύνδεσμος
- Πτερνοπερονιαίος Σύνδεσμο
- Οπίσθιος αστραγαλοπερονιαίος σύνδεσμο
Όπως στις μυϊκές θλάσεις, έτσι και τα διαστρέμματα των συνδέσμων βαθμολογούνται στην κλίμακα από 1 έως 3. Τα διαστρέμματα του 1ου βαθμού είναι ήπια, ενώ τα διαστρέμματα 3ου βαθμού θεωρούνται σοβαρά. Τα 1ου και 2ου βαθμού διαστρέμματα συνήθως αντιμετωπίζονται συντηρητικά με:
- Παγοθεραπεία
- Ανάπαυση
- Τοποθέτηση του ποδιού σε ανυψωμένη θέση
- Βραχυχρόνια ακινητοποίηση του αστραγάλου
Μόλις ολοκληρωθεί η φάση ης επούλωσης, συστήνεται εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης για τον πόνο, την κίνηση, την ενδυνάμωση και τη σταθερότητα του αστραγάλου, με σκοπό την ασφαλή επιστροφή στον αγωνιστικό χώρο.
2. Μυϊκές Θλάσεις
Πολλοί μπασκετμπολίστες νεαρής ηλικίας αντιμετωπίζουν μυϊκές θλάσεις ή «τραβήγματα» στους μύες τους. Ο μηρός, η κνήμη και η βουβωνική χώρα αποτελούν τα πιο κοινά σημεία. Οι μυϊκές θλάσεις συνήθως είναι αποτέλεσμα κόπωσης, υπέρχρησης, ή προκύπτουν όταν κάποιος μυς δεν είναι καλά προετοιμασμένος (ανεπαρκές ζέσταμα). Η σοβαρότητα των θλάσεων κυμαίνεται από ήπια (1ου βαθμού) έως βαριά (3ου βαθμού). Οι θλάσεις 1ου βαθμού εμφανίζονται όταν υπάρχει διάταση των μυϊκών ινών. Υπάρχει πιθανότητα να συμβούν υποκλινικές ρήξεις, ωστόσο ο μυς παραμένει ακέραιος. Οι θλάσεις 2ου βαθμού περιλαμβάνουν ρήξεις περισσότερων μυϊκών ινών και απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης. Τέλος, στις θλάσεις 3ου βαθμού, η ρήξη που έχει υποστεί ο μυς είναι ολική. Σε αυτήν την περίπτωση, πιθανότατα χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση της ρήξης για να αποφευχθεί η ελλιπής λειτουργία του μυός. Δεδομένου ότι οι μυϊκές θλάσεις συμβαίνουν περισσότερο στους «κρύους» μυς, η ανάγκη για πολύ καλή προθέρμανση είναι επιτακτική.
3. Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΠΧΣ) είναι ένας από τους τέσσερις βασικούς συνδέσμους που παρέχουν σταθερότητα στην άρθρωση του γόνατος, αλλά είναι ο συνηθέστερος σύνδεσμος που υφίσταται τραυματισμούς στον αθλητισμό. Οι τραυματισμοί ΠΧΣ συνήθως προκύπτουν στο μπάσκετ λόγω των γρήγορων αλλαγών κατεύθυνσης, στροφών και αλμάτων. Η ρήξη ΠΧΣ απαιτεί χειρουργική επέμβαση για να αποκατασταθεί η βλάβη που έχει υποστεί ο σύνδεσμος. Παρόλο που κάποιοι τραυματισμοί του ΠΧΣ δε μπορούν να αποφευχθούν, είναι σημαντικό να έχετε υπόψη ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συντελέσουν στους τραυματισμούς του ΠΧΣ.
Ορισμένοι από αυτούς είναι:
- Το φύλο
- Η δομή των οστών
- Ο μηχανισμός προσγείωσης στο έδαφος μετά από άλμα
- Η ποιότητα του δαπέδου
Όπως αναφέρουμε παραπάνω στην αποφυγή μυϊκών θλάσεων, έτσι και εδώ οι αθλητές θα πρέπει να ακολουθήσουν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενδυνάμωσης και προετοιμασίας, καθώς και να κάνουν σωστή προθέρμανση πριν ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους.
4. Διάσειση
Ανεξάρτητα από το άθλημα, πολλοί γονείς ανησυχούν για τραυματισμούς των παιδιών τους που μπορεί να οδηγήσουν σε διάσειση. Ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις διάσεισης σχετίζονται με πιο επιθετικά αθλήματα, όπως είναι το ποδόσφαιρο, αυτό το είδος τραυματισμού μπορεί να συμβεί και στο μπάσκετ. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 9% σε ηλικίες 8 – 19 ετών είχε υποστεί διάσειση στο μπάσκετ, φέρνοντάς το στη δεύτερη θέση, μετά το ποδόσφαιρο, στα αθλήματα νεανιών. Οι συγκεκριμένοι τραυματισμοί μπορεί να συμβούν εξαιτίας πρόσκρουσης του αγκώνα στο κεφάλι ή δυνατής επαφής δύο αθλητών κεφάλι με κεφάλι. Οι περιπτώσεις διάσεισης μπορεί να είναι πολύπλοκες και απαιτούν άμεση παρέμβαση, παύση της δραστηριότητας, παρακολούθηση από ειδικό και ένα κατάλληλο πρόγραμμα επανόδου. Έτσι εξασφαλίζεται ότι ο αθλητής δε διατρέχει κάποιον κίνδυνο με την επιστροφή του στην αθλητική δραστηριότητα.
5. Ξεκούραση, Πρόγραμμα Αποκατάστασης, Θεραπεία
Τραυματισμοί Υπέρχρησης
Οι τραυματισμοί υπέρχρησης στα αθλήματα συμβαίνουν όταν υπάρχει επαναλαμβανόμενος τραυματισμός σε συνδυασμό με ακατάλληλη προπόνηση. Ο αριθμός των τραυματισμών υπέρχρησης ολοένα και αυξάνεται σε νεαρούς αθλητές του μπάσκετ. Πολύ συχνά, οι αθλητές, στην προσπάθειά τους να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο, πραγματοποιούν επίμονα επαναλαμβανόμενες προπονήσεις, χωρίς παύσεις. Με αυτόν τον τρόπο αγνοείται το γεγονός ότι το σώμα βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης, κάτι που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού υπέρχρησης.
Οι πιο συχνοί τραυματισμοί υπέρχρησης νεαρών αθλητών του μπάσκετ είναι:
- Σύνδρομο πρόσθιου επιγονατιδικού πόνου
- Το γόνατο του άλτη/ Τενοντοπάθεια επιγονατιδικού τένοντα
- Περιοστίτιδα κνημών
- Κατάγματα
Πολλοί νέοι αθλητές διστάζουν να αναφέρουν τους τραυματισμούς που έχουν υποστεί στους προπονητές επειδή φοβούνται ότι θα πρέπει να απέχουν από αγώνες ή ακόμα και για να μη θεωρηθεί ότι είναι επιρρεπείς στους τραυματισμούς. Ωστόσο, οι τραυματισμοί υπέρχρησης αν δε θεραπευτούν, με το πέρασμα του χρόνου, επιδεινώνονται. Δε μπορούν να βελτιωθούν χωρίς επαρκή ανάπαυση και την κατάλληλη παρέμβαση. Οι τραυματισμοί υπέρχρησης σχετίζονται με επαναλαμβανόμενη καταπόνηση και μειωμένη σταθερότητα στην κίνηση του κάτω άκρου. Μπορεί να ενοχοποιείτε η αστάθεια του ισχίου ή του αστραγάλου, η μυϊκή αδυναμία και η επιστροφή σε αθλητική δραστηριότητα χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση ενός τραυματισμού.
Οι προπονητές και οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους νέους αθλητές να μιλούν όταν αισθάνονται ασυνήθιστο πόνο και δυσφορία και να υποστηρίξουν τη συμμετοχή τους σε ένα πρόγραμμα ισορροπημένης αθλητικής δραστηριότητας με σκοπό τη μείωση του κινδύνου τραυματισμών υπέρχρησης.
6. Οστεοχονδρίτιδες
Οι οστεοχονδρίτιδες είναι χαρακτηριστικοί τραυματισμοί των παιδιών. Αυτοί οι τύποι τραυματισμών αφορούν τις περιοχές όπου οι τένοντες συνδέονται με οστικές προεξοχές και περιλαμβάνουν κυρίως φλεγμονή και πόνο και σπάνια αποσπασματικά κατάγματα. Οι πιο συχνές περιοχές που συμβαίνουν οι συγκεκριμένοι τραυματισμοί στους νέους μπασκετμπολίστες, περιλαμβάνουν την πτέρνα και το πρόσθιο άνω τμήμα της κνήμης. Οι τραυματισμοί αυτοί συνήθως σχετίζονται με τη σκελετική ανωριμότητα, έλλειψη ελαστικότητας, επαναλαμβανόμενο τραυματισμό (δηλαδή, επαναλαμβανόμενα άλματα και τρέξιμο) και μυϊκή αδυναμία. Τις περισσότερες φορές, η συντηρητική θεραπεία είναι αποτελεσματική και συνήθως γίνεται με πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
Η πρόληψη των τραυματισμών είναι σημαντική για όλους τους αθλητές. Όμως, η πρόληψη των τραυματισμών για τους νεαρούς αθλητές είναι κρίσιμης σημασίας! Όχι μόνο τους προστατεύει, κρατώντας τους κοντά στην αθλητική δραστηριότητα, αλλά διατηρεί το σώμα τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μειώνεται η πιθανότητα μελλοντικών τραυματισμών.
