H κλείδα είναι το προεξέχον οστό στην μπροστινή πλευρά των ώμων και βρίσκεται στην κορυφή του στήθους. Το οστό της κλείδας είναι ο μοναδικός οστέινος σύνδεσμος μεταξύ των ώμων και του σώματος και παρέχει προστασία σε σημαντικά αιμοφόρα αγγεία και νεύρα που βρίσκονται κάτω απ’ αυτό.
Το κάταγμα της κλείδας αποτελεί το 5% όλων των καταγμάτων, συνεπώς δεν είναι σπάνιο. Πρόκειται για έναν συνηθισμένο τραυματισμό σε αθλήματα επαφής (ράγκμπι, πολεμικές τέχνες) και αθλήματα κρούσης (όπως ιπποδρομίες και αγώνες αυτοκινήτων ή μηχανών). Το κάταγμα της κλείδας συμβαίνει ύστερα από ένα άμεσο χτύπημα στο οστό της κλείδας όπως είναι μια πτώση ή ένα ατύχημα (π.χ. η πτώση από μηχανή είναι ένας συνηθισμένος μηχανισμός δημιουργίας του κατάγματος).
Κάταγμα της κλείδας – Οστεοσύνθεση με πλάκα και βίδες.
Θεραπεία
Τα περισσότερα κατάγματα της κλείδας αντιμετωπίζονται συντηρητικά με χρήση ανάρτησης του ώμου για 4 – 6 εβδομάδες περίπου. Οι ειδικοί νάρθηκες της κλείδας, μπορεί να ευθυγραμμίσουν ορισμένα κατάγματα σε μια περισσότερο σταθερή θέση και μπορεί να μην προκαλλούν ιδιαίτερη δυσφορία εάν εφαρμοστούν σωστά. Ωστόσο, η πλήρης επούλωση μπορεί να διαρκέσει 3 – 6 μήνες. Μετά από 6 μήνες περίπου το 15% των καταγμάτων της κλείδας μπορεί ακόμη να μην έχει επουλωθεί. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως ψευδάρθρωση.
Η έγκαιρη χειρουργική αποκατάσταση των καταγμάτων της κλείδας συγκεντρώνει αρκετά πλεονεκτήματα, όπως:
- Ταχύτερη επιστροφή στην εργασία και τις δραστηριότητες
- Λιγότερος πόνος (λόγω της σταθεροποίησης του κατάγματος)
- Καλύτερη δυνατότητα επούλωσης (καθώς τα άκρα του οστού βρίσκονται σε επαφή μεταξύ τους)
- Ελάχιστη πιθανότητα παραμόρφωσης (ψευδάρθρωση)
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες πιθανές επιπλοκές οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Τον κίνδυνο μόλυνσης
- Τον κίνδυνο μουδιάσματος της περιοχής κάτω από την ουλή
- Πιθανά προβλήματα ουλών (τα οποία θα μπορούσαν να μην είναι ελκυστικά από αισθητική άποψη)
Έτσι, η απόφαση για μια χειρουργική επέμβαση δε λαμβάνεται επιπόλαια. Οι απόλυτες ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση είναι:
- Πολλαπλά κατάγματα
- Όταν συνυπάρχει κάταγμα ωμοπλάτης (αιωρούμενος ώμος)
- Ανοιχτά (επιπεπλεγμένα) κάταγμα
- Όταν συνυπάρχει τραυματισμός νεύρων ή αιμοφόρων αγγείων
- Υπερβολικά παρεκτοπισμένο κάταγμα (το δέρμα βρίσκεται σε τάση)
- Εφίππευση των άκρων του κατάγματος που προκαλεί ελάττωση του μήκους της κλείδας
- Τραυματισμός υψηλής ταχύτητας με πολλαπλά θραύσματα (συντριπτικό κάταγμα)
- Επαγγελματίες αθλητές
Η τυπική μέθοδος οστεοσύνθεσης είναι η στήριξη με μια σταθερή πλάκα και βίδες. Οι σύγχρονες πλάκες είναι ειδικά σχεδιασμένες για την κλείδα (ανατομικές), ενώ είναι λεπτές (χαμηλού profile) και πολύ ισχυρές. Αυτό επιτρέπει την πολύ γρήγορη κινητοποίηση. Η ήλωση της κλείδας είναι μια τεχνική κατάλληλη για πιο απλά, λιγότερο εκτοπισμένα και χαμηλότερης ταχύτητας κατάγματα της κλείδας. Είναι κατάλληλη για παιδιά που βρίσκονται στην ανάπτυξη και για εφήβους. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται δεύτερη χειρουργική επέμβαση για να αφαιρεθεί το υλικό.
Η μέθοδος πρόβλεψης ψευδάρθρωσης που αναπτύχθηκε από τον Robinson είναι πολύ σημαντική για τη λήψη της απόφασης σχετικά με τη μέθοδο θεραπείας. Η πληροφορία αυτή είναι χρήσιμη για τους ασθενείς όταν συζητάμε τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία των θεραπευτικών επιλογών.
Καθυστερημένη πώρωση και Ψευδάρθρωση κλείδας
Εάν το κάταγμα της κλείδας δεν έχει κολλήσει μέσα σε 3 μήνες τότε η κατάσταση ονομάζεται ψευδάρθρωση. Είναι συνήθως επώδυνη κατάσταση και απαιτεί χειρουργική αποκατάσταση. Η χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνει οστεοσύνθεση της κλείδας με πλάκα και βίδες καθώς και τοποθέτηση μοσχεύματος στην περιοχή της ψευδάρθρωσης που συμβάλλει στην πώρωση.
Πλημμελή θέση πώρωσης της κλείδας
Εάν η κλείδα επουλωθεί σε πλημμελή θέση, τότε συνοδεύεται από ένα ‘σκαλοπάτι’ (παραμόρφωση) στην πορεία του οστού και μπορεί να οδηγήσει σε διαρκή προβλήματα στον ώμο, ειδικότερα στους αθλητές και στους εργάτες χειρωνακτικών επαγγελμάτων. Η σημαντική μείωση του μήκους της κλείδας μπορεί να αλλάξει τη φυσιολογική ευθυγράμμιση της ωμικής ζώνης οδηγώντας σε δυσλειτουργία του ατόμου όταν ασχολείται με δραστηριότητες υψηλών απαιτήσεων.
Πώρωση της δεξιάς κλείδας σε πλημμελή θέση.
