Τι είναι ο χόνδρος γόνατος;
Χόνδρος ονομάζεται ο ιστός ο οποίος καλύπτει τα οστά μέσα στις αρθρώσεις. Είναι μαλακός αλλά ισχυρός, λείος και έχει μικρό συντελεστή τριβής, έτσι ώστε να γίνεται η φυσιολογική κίνηση με ευκολία.
Η κύρια σύσταση του χόνδρου μέσα στις αρθρώσεις αποτελείται από έναν ιστό που ονομάζεται υαλώδης χόνδρος. Όταν αυτός τραυματίζεται, τότε ο χόνδρος παύει να είναι λείος, αποκτά γραμμώσεις ή μεγαλύτερα κενά και δυσκολεύεται η κίνηση, ενώ προκαλείται πόνος. Η φθορά του χόνδρου σε πολλαπλά σημεία οδηγεί στη δημιουργία αρθρίτιδας.
Τα συμπτώματα της χονδροπάθειας είναι πόνος, πρήξιμο, συλλογή υγρού στην άρθρωση και δυσκαμψία, ιδίως μετά από περίοδο ανάπαυσης. Σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχουν και άλλοι τραυματισμοί (πχ. ρήξη μηνίσκου ή χιαστού στο γόνατο).
Η χονδροπάθεια μπορεί να προκληθεί από κάποιο τραυματισμό ή σαν επακόλουθο (εκφύλισης) φθοράς. Επειδή πολλές φορές οι βλάβες του χόνδρου δεν μπορούν να αποκατασταθούν πλήρως από μόνες του, υπάρχουν διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες μπορούν να διεγείρουν την ανάπτυξή του.
Ακόμη πιο σημαντικό όμως, είναι το γεγονός ότι μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση αρθρίτιδας.
Ποιες χειρουργικές τεχνικές χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των βλαβών του χόνδρου;
Οι επεμβάσεις που αφορούν τις παθήσεις του χόνδρου γίνονται συνήθως αρθροσκοπικά γιατί η ανάρρωση είναι ταχύτερη από ένα ανοιχτό χειρουργείο. Ο έμπειρος ορθοπαιδικός χειρουργός θα συζητήσει με τον ασθενή για όλες τις εναλλακτικές και την καλύτερη χειρουργική τεχνική, που ταιριάζει σε εκείνον.
Οι συνηθέστερες επεμβάσεις είναι:
- Μέθοδος μικροκαταγμάτων
- Χονδροπλαστική
- Μεταμόσχευση Αυτόλογων Χονδροκυττάρων
- Μεταμόσχευση οστεοχονδρικού αυτομοσχεύματος
- Μεταμόσχευση οστεοχονδρικού αλλομοσχεύματος
Μέθοδος μικροκαταγμάτων
Ο στόχος αυτής της μεθόδου μικροκαταγμάτων είναι να διεγείρει την ανάπτυξη νέου χόνδρου δημιουργώντας νέα ροή αίματος και επουλωτικών παραγόντων από το οστό προς την άρθρωση. Με ειδικά αιχμηρά εργαλεία, δημιουργούνται πολλαπλές μικρές οπές στην περιοχή της χόνδρινης βλάβης που φτάνουν μέχρι το υποχόνδριο οστό.
Νεαροποίση
Με την νεαροποίηση επιτυγχάνεται ο «καθαρισμός» του χόνδρου από ράκη και από ιστό που έχει χάσει την προσκόλλησή του στο οστό. Ουσιαστικά, αφαιρεί άχρηστα τμήματα του χόνδρου που μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω τραυματισμό.
Μεταμόσχευση Αυτόλογων Χονδροκυττάρων
Η μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων αποτελείται από 2 μέρη. Στο πρώτο, υγιής ιστός αφαιρείται από μια περιοχή του οστού, με αρθροσκόπηση. Αυτός ο ιστός αποστέλλεται στο εργαστήριο και καλλιεργείται για διάστημα 3-5 εβδομάδων. Στο δεύτερο μέρος, γίνεται με νέα αρθροσκόπηση εισαγωγή του νέου ιστού στο γόνατο του ασθενούς. Αυτή η τεχνική έχει εφαρμογή σε νέους ασθενείς με βλάβες μεγαλύτερες των 2 cm. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα αυτής της επέμβασης είναι ότι γίνεται χρήση κυττάρων του ίδιου του ασθενούς. Το μειονέκτημα είναι η ύπαρξη 2 σταδίων.
Μεταμόσχευση οστεοχονδρικού αυτομοσχεύματος
Στη περίπτωση αυτή, χόνδρος μεταφέρεται από ένα μη φορτιζόμενο τμήμα της άρθρωσης στην τραυματισμένη περιοχή (συνήθως φορτιζόμενη). Ο υγιής χόνδρος τοποθετείται αφήνοντας μια λεία επιφάνεια στην άρθρωση. Μπορεί να γίνει η μεταμόσχευση ενός μόνο βύσματος ή πολλαπλών που ονομάζεται (mosaic plaxty). Αυτή η επέμβαση επιλέγεται για χόνδρινες βλάβες μικρότερης διαμέτρου.
Μεταμόσχευση οστεοχονδρικού αλλομοσχεύματος
Εάν η πάσχουσα περιοχή είναι μεγαλύτερη, τότε επιλέγεται η μεταμόσχευση οστεοχονδρικού αλλομοσχεύματος. Αυτό το μόσχευμα επιλέγεται από κατάλληλο πτωματικό δότη, προετοιμάζεται και αποστειρώνεται στο εργαστήριο. Το μόσχευμα προσαρμόζεται ακριβώς στην πάσχουσα περιοχή.
Η εξέλιξη των βλαστοκυττάρων
Σύγχρονες έρευνες μελετούν τη χρήση μεσεγχυματικών βλαστοκυττάρων με σκοπό τη δημιουργία νέου χόνδρου. Τα βλαστοκύτταρα συλλέγονται από το ίδιο το άτομο, από περιοχές όπως ο λιπώδης ιστός ή ο μυελός των οστών και όταν τοποθετούνται σε συγκεκριμένο περιβάλλον, έχουν τη δυνατότητα να αναγεννήσουν κύτταρα ίδια με αυτά της περιοχής στην οποία τοποθετήθηκαν.
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Έπειτα από κάθε επέμβαση, η άρθρωση πρέπει να παραμείνει προστατευμένη κατά την περίοδο που ο νέος ιστός επουλώνεται. Για τις πρώτες ημέρες του χειρουργείου, ο ασθενής χρειάζεται κάποιο μέσο για να αποφορτίσει το γόνατο, ρίχνοντας λιγότερο βάρος κατά τη στάση ή τη βάδιση.
Ο έμπειρος ορθοπαιδικός χειρουργός θα εκτιμήσει το μέγεθος της βλάβης και θα προτείνει την καλύτερη οδό θεραπείας, εξατομικευμένη στις ανάγκες κάθε ασθενή.
